ذهنیت قربانی چیست؟
به طور کلی انسان ها در زندگی فراز و نشیب هایی را تجربه می کنند.
ممکن است در زندگی روزمره اتفاقات بدی برای ما یا افرادی که می شناسیم بیفتد.
اما برخی از افراد هستند که معتقدند اتفاقات بد همیشه برای آنها می افتد یا افتاده و نهایتِ تلاش را می کنند تا سهم خود را در بروز یا ماندگاریِ این اتفاقات نادیده بگیرند؛ با این استدلال که: کنترلی بر موقعیت های دشوار و مشکلاتی که با آن مواجه می شوند ندارند.

افرادی که ذهنیت قربانی دارند، این باور عمیق را دارند که زندگی و دیگران بر علیهِ آنها هستند.
دائماً افراد یا موقعیت های دیگر را مقصرِ وقایع زندگی خود می دانند و همین ذهیت باعث می شود که هرگز گامی به سوی تغییر و رُشد و بلوغ هیجانی بر ندارند.

در ذهنِ یک شخص که دارای ذهنیتِ قربانی است، همیشه یک مقصر حضور دارد یا ساخته می شود. از خانواده و پدر و مادر گرفته تا فرزندان و تولد آنها و شریک زندگی و جامعه و ....
آنها مدام از اتفاقات بدی که در زندگی شان می افتد شکایت می کنند. آنها هیچ مسئولیتی را بر عهده نمی گیرند و ادعا می کنند که شرایط تحت کنترل آنها نیست.

افراد دارای ذهنیتِ قربانی - پدیده ها، رویدادها و حرف ها را شخصی می کنند.

حتی اگر نظر یا حرف دیگران متوجه آنها نباشد، آنها همچنان این حرف و نظرها را جذب و به عنوان یک تهدید تلقی می کنند.
نکه متناقض در چنین افرادی این است که، اغلب دست به کار می شوند تا کارهای اضافی را برای افراد دیگر انجام دهد، حتی اگر آنها نخواهند.
آنها خود را فدای دیگران می کنند اما اغلب پس از این واقعیت، احساسِ رنجش و استثمار می کنند.[طرحواره ایثار]
که همین احساسِ استثمار باعث می شود از مسئولیت های معمول و متعارفِ زندگی دوری کنند.

افراد دارای ذهنیتِ قربانی، پتانسیلِ بالایی برای رفتارهای مریدانه از خود نشان می دهند. رفتارهایی مثل جذب شدن در گروه های متفاوت فرهنگی، اجتماعی یا عرفانی‌.

● چه چیزی در قربانی بودن جذاب است؟
نکته ی قابل توجه این است که نقشِ قربانی مزایایی دارد.
که روانشناسان از آن به عنوان نفعِ ثانویه یاد می کنند.

مشکلاتِ برخی افراد به دلیل مزایای ثانویه ادامه دارد.
پرهیز از احساسِ بارِ مسئولیت، جلب توجه و حمایت از طرف دیگران، همدردی، و حتی دسترسی به دارو یا درمان یا بودجه های دولتی نمونه‌های رایجی از نفعِ ثانویه برای افراد قربانی هستند.
البته فردی که دارای ذهنیتِ قربانی است ممکن است حتی متوجه نشود که از چنین منافعِ ثانویه ای برخوردار است.

افراد دارای ذهنیتِ قربانی، در کنار آمدن با مشکلات زندگی مشکل دارند و در برابر چالش ها احساس ناتوانی می کنند؛ احساس می کنند در زندگی گیر کرده اند و با نگرش منفی به مسائل برخورد می کنند. [طرحواره بدبینی]

وقتی روانشناس و دیگران سعی می‌کنند بازخورد مفیدی جهت رُشد و اصلاح امور به این افراد ارائه دهند، احساس می‌کنند مورد حمله قرار گرفته اند و فورا راه دفاع و انکار را در پیش می گیرند.

در این افراد احساسِ بد داشتن نسبت به دیگران و خویشتن، به شکل یک عادت فکری و رفتاری درآمده.

احساسِ غالب این افراد در زندگی افسردگی و خشم است.

● اگر در تلاش برای رُشد و تغییر در ابعاد مهم زندگیِ خود هستید ، باید بپذیرید که زندگی فقط نتیجه اعمال و رفتار دیگران نیست.

شما مسئول و عاملِ بخش مهمی از مشکلات زندگی خود بوده اید.

مسئولیت پذیری، حبابِ محافظِ قربانی بودن را می شکند.

.

American Psychiatric Association . Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Washington, DC: Publisher; 2013.

Andreasen NC. PTSD as defined by the MD who wrote the dedinition DSM lll. American Journal of Psychiatry. 2004;161:1321–1323. [PubMed] [Google Scholar]

Bachem R, Maercker A. Self-help interventions for adjustment disorder problems: A randomized waiting-list controlled study in a sample of burglary victims. Cognitive behaviour therapy

Benedict RHB. The effectiveness of cognitive remediation strategies for victims of traumatic head-injury: A review of the literature. Clinical Psychology

Blanchard EB, Hickling EJ, Vollmer AJ, Loos WR, Buckley TC, Jaccard J. Short-term follow-up of post-traumatic stress symptoms in motor vehicle accident victims. Behaviour Research and Therapy. 1995

Bracha HS. Freeze, flight, fight, fright, faint: Adaptationist perspectives on the acute stress response spectrum. CNS Spectrums. 2004

Burgess A, Holmstrom L. Rape trauma syndrome. American Journal of Psychiatry. 1974

Butcher JN, Hooley JM, Mineka S. Abnormal psychology. 16. Upper Saddle River, NJ: Pearson; 2014.

Campfield, D. C. (2008). Cyber bullying and victimization: Psychosocial characteristics of bullies, victims, and bully/victims. (Unpublished doctorate disseration). University of Montana, Missoula, USA

Cloitre M, Chase Stovall-McClough K, Miranda R, Chemtob CM. Therapeutic alliance, negative mood regulation, and treatment outcome in child abuse-related posttraumatic stress disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 2004

Colins MJ, Wilkas MB. Stalking trauma syndrome. In: Davis JA, editor. Stalking crimes and victim protection. Boca Raton: CRC Press; 2001